Ludzie, miejsce i ekologia – garść inspiracji.

W dofinansowaniu rozwoju Polski z funduszy europejskich na lata 2014-2020 ekologia jest jednym z priorytetów, zarówno w zakresie wdrażania niskoemisyjnych technologii, jak też w zakresie budowania świadomości ekologicznej poprzez edukację. Jeżeli firma chce konsekwentnie eliminować marnotrawstwo z codziennych aktywności i procesów – a przez to być bardziej konkurencyjnym, nowoczesnym i przyjaznym otoczeniu organizmem –nie może nie dostrzec potencjału doskonalenia jaki kryje się w ekologicznym podejściu do zarządzania.

Polacy deklarują wysoką świadomość ekologiczną – ponad 84% uważa, że poprzez swoje indywidualne działania ma wpływ na stan zasobów naturalnych. Jednocześnie jednak 56% z badanych w ogóle nie zastanawia nad tym, czy to co robi w codziennym życiu ma wpływ na środowisko…*

 

DLACZEGO EKO?

Możemy funkcjonować proekologicznie, zapewniając zrównoważony rozwój sobie, firmie w której pracujemy, jak i środowisku, w którym żyjemy. Wymaga to jednak pewnego wysiłku – bycia konsekwentnym i systematycznym, wyrobienia w sobie wrażliwości ekologicznej. Część wspierających ekologiczne nastawienie rozwiązań można wdrożyć bezkosztowo, niektóre wymagają początkowej inwestycji. Problem przeskoczenia początkowej inwestycji finansowej może zniknąć, a przynajmniej znacznie zmaleć dzięki funduszom.

Są jednak tacy, którzy już mają szczęście pracować bądź mieszkać w niezwykle ekologicznym otoczeniu, dzięki któremu człowiek zaraża się ideą, w pewnym sensie przy okazji. Mowa o ekologicznych biurowcach, pasywnych domach i miastach.

Warto pomyśleć o wdrożeniu zielonych technologii we własnym biurze, ponieważ z pewnością przyczyni się to do redukcji kosztów funkcjonowania, a także w szybki sposób zwiększy świadomość pracowników. Potem już tylko krok do oddolnych inicjatyw pracowniczych.

 

DOŚĆ TEORII – WIĘCEJ PRAKTYKI
Oto co robią najlepsi – liderzy we wdrażaniu zielonych i inteligentnych rozwiązań na rzecz ekologicznego biura i miejsca pracy. Jak działają naprawdę zrównoważone biura? Wykorzystanie tylko ekologicznych materiałów do konstrukcji i wykończenia wnętrz jest oczywistością. Wrażenie robią nowoczesne rozwiązania technologiczne sprzyjające eko-pracy.

1. ENERGIA
   Dzięki systemom fotowoltaicznym wykorzystują energię słoneczną oraz gruntowe pompy ciepła do wytwarzania własnej energii – oznacza to, że w budynku nie stosuje się paliw kopalnych. Budynki są w pełni samowystarczalne, jeśli chodzi o ogrzewanie i chłodzenie.

2. OŚWIETLENIE
   Inteligentne technologie kontrolują warunki oświetleniowe i w miarę potrzeby same uruchamiają sztuczne oświetlenie. Często w takich obiektach stosuje się czujki zapalające światło – czasowe, zmierzchowe, ruchu. Wykorzystuje się energooszczędne oświetlenie ledowe.

3. OGRZEWANIE I WENTYLACJA
   Pomieszczenia wyposażone są w czujniki, które wykrywają liczbę znajdujących się w nich osób i automatycznie dostosowują poziom ogrzewania oraz wentylacji.

4. WODA
   Woda deszczowa jest zbierana i przechowywana w specjalnych zbiornikach, najczęściej podziemnych, gdzie podlega uzdatnieniu, dzięki czemu nadaje się do picia.

5. ŚCIEKI
   Ścieki są oczyszczane i ponownie wykorzystywane do spłukiwania toalet. Instaluje się także urządzenia i armaturę sanitarną z funkcjami oszczędzania wody (np. perlatory, spłuczki dwufazowe).

6. KSZTAŁT
   Kształty elewacji również mają znaczenie. Dzięki smukłości oraz specjalnym załamaniom mogą przekierowywać napływające powietrze do turbin, które produkują kolejne zasoby energii.

7. ŻALUZJE
   Często specjalne ruchome elementy elewacji lub zamontowane żaluzje ograniczają napór wiatru i zimna, dzięki czemu pomieszczenia można wietrzyć przez większość roku bez strat ciepła. Elewacje, najbardziej wystawione na operowanie promieni słonecznych, są osłonięte specjalnymi panelami ochronnymi. Niektóre z nich działają jak okulary przeciwsłoneczne, ograniczając dopływ światła.

8. ELEWACJE
   Na elewacjach bywają zamontowane poduszki wypełnione parą wodną, co bardzo ogranicza nagrzewanie się ścian zewnętrznych.

9. ROWERY
   W podziemiach budynków zlokalizowane są ogrzewane ekologicznym ciepłem parkingi dla rowerów. Jest to ważne, ponieważ w ekologicznych biurowcach mają pracować ekologiczni pracownicy, którzy często wybierają jako środek lokomocji komunikację miejską i rower.

10. OGRODY
    Na dachach, obok baterii słonecznych zaaranżowane są ogrody, do podlewania których wykorzystywana jest woda deszczowa gromadzona w specjalnych zbiornikach.

NAJWAŻNIEJSZE JEST PODEJŚCIE
Niewątpliwie ludziom, którzy pracują w takim otoczeniu udziela się proekologiczne nastawienie. Jeśli do rozwiązań po stronie techniki i inteligencji samego obiektu dołożymy naszą wrażliwość ekologiczną, wówczas eliminacja eko-marnotrawstwa nabierze tempa i pozostanie przyjemna czynność – policzenie oszczędności. Jednak postawę, podejście ludzi należy wspierać, motywować. Powstaje więc pytanie: jakie pozytywne eko-zachowania zasługują na uwagę i upowszechnianie? Oto 10 najważniejszych:

1. ENERGIA
   Niepotrzebnie zużyta energia jest podstawowym eko-marnotrawstwem. Wszelkie eko-zachowania pracowników w tym zakresie przekładają się wprost na oszczędności. Dodatkowo umiejętne obchodzenie się z energią ma podstawowy wpływ na nasze zdrowie (np. klimatyzacja, ogrzewanie, oświetlenie).

• Wyłączamy sprzęt po zakończonej pracy.
• Do zagotowania wody w czajniku nalewamy tylko taką jej ilość, która zużyjemy (nie gotujemy wiele razy tej samej wody).
• Gasimy światło w miejscach gdzie nie jest ono potrzebne.
• Stosujemy jednoznaczne opisy włączników gdy znajdują się one na zewnątrz pomieszczeń, których dotyczą (w celu unikania zbędnie zapalonego światła w pomieszczeniu).
• Nie nadużywamy ogrzewania, nie nadużywamy klimatyzacji (również w trosce o własne zdrowie).
• Zimą – zamiast otwierać okna z powodu gorąca – regulujemy ogrzewanie, w przypadku systemów automatycznych – zgłaszamy potrzebę zmiany ustawień / termoregulacji.

2. WODA
   Tutaj znów możemy łatwo policzyć oszczędności. Wystarczy, że do prostych rozwiązań technicznych dodamy odrobinę wrażliwości ekologicznej personelu.

• Dokręcamy krany. Nie lekceważymy nieszczelności, wycieków – natychmiast je zgłaszamy.
• Korzystamy z ekologicznych myjni dla aut służbowych, np. parowych, które do umycia samochodu wykorzystują 4 litry wody zamiast 100 litrów.
• Program w zmywarkach dostosowujemy do potrzeb. W biurach, gdzie myje się głównie filiżanki wystarczy najkrótszy – ekologiczny.
• Wykorzystujemy obydwa przyciski w spłuczkach dwufazowych – w zależności od potrzeb
• Nie nadużywamy środków czystości, np. do umycia rąk wystarczy jedna doza mydła w płynie.

3. POWIETRZE
   W tym zakresie nie policzymy wprost oszczędności. Nie sposób jednak nie dostrzegać przełożenia jakie dbałość o powietrze ma na nasze zdrowie i wydajność pracy. Np. w obecności roślin nasza produktywność wzrasta, co więcej, zmniejsza się liczba popełnianych błędów.

• Serwisujemy regularnie urządzenia klimatyzujące i wentylujące.
• Naturalnie wietrzymy pomieszczenia zamiast używać chemicznych odświeżaczy powietrza
• Pracujemy w towarzystwie roślin
• O ile to możliwe, dojeżdżamy do pracy rowerem

4. PAPIER
   Jest największym biurowym marnotrawstwem. Liczba stron drukowanych w biurach to średnio 31 str./na osobę/na dzień. Liczba stron drukowanych niepotrzebnie to 7 str./na osobę/na dzień. 53% pracowników uważa, że dużo stron jest zbędnie drukowanych, a 23% wini siebie za błędne wydruki**! Tak więc, statystyki są bolesne. Warto temu przeciwdziałać, tak więc:

• Drukujemy dwustronnie. Drivery drukarek mają domyślnie ustawioną opcję druku dwustronnego.
• Formaty dokumentów powstają z myślą o eko-oszczędzaniu, np. wąskie marginesy, wąskie interlinie, optymalna dla wzroku, ale nie za duża wielkość czcionki.
• Przekazujemy sobie dokumenty w wersji elektronicznej. Tak też nanosimy poprawki i zmiany.
• Stosujemy jednominutowe lekcje przy drukarkach aby ograniczyć ilość błędnych wydruków i kopii.
• Jeśli korzystamy z faxu, to w wersji elektronicznej
• Adresujemy bezpośrednio na kopertach – nie stosujemy etykiet.
• Odzyskujemy makulaturę. Najlepiej jak każdy pracownik biura posiada przy biurku kosz na makulaturę.
• Wykorzystujemy ekologiczny papier do wydruków. Albo wykonany z makulatury, albo pochodzące ze specjalnych upraw – szybko rosnących roślin. Papier powinien być wyprodukowany nowoczesnymi metodami bezchlorkowymi.

5. ODPADY
   Tutaj oszczędności finansowe również częściowo można policzyć. Uporządkowanie zapasów wraz z zastosowaniem elastycznego systemu kanban zwykle powoduje odmrożenie kapitału zamkniętego w zawyżonych stanach magazynowych. Sortowanie odpadów buduje świadomość ekologiczną i integruje wokół wspólnych wartości. Poza tym, nie możemy zapomnieć o przepisach i wymogach prawnych w tym zakresie.

• Unikamy kupowania i używania produktów jednorazowych (plastikowych, aluminiowych): naczyń, kubków, ręczników
• Używamy torby wielokrotnego użytku, np. płócienne
• Stosujemy pojemniki do segregowania odpadów – nie wrzucamy wszystkiego do jednego kosza.
• Oddajemy do recyklingu zużyty sprzęt elektroniczny.
• Nie wyrzucamy niepotrzebnych, a jeszcze użytecznych mebli i sprzętu. Sprzedajemy je lub oddajemy komuś, kto zrobi z nich użytek.
• Stosujemy system kanban do zarządzania zapasami.

6. WYKORZYSTANIE TECHNOLOGII
   Wykorzystanie nowych technologii informatycznych w służbie ekologii jest nie tylko przejawem nowoczesności. Prowadząc procesy przez wirtualny świat oszczędzamy pieniądze, czas i dodatkowo zyskujemy poprawę w wielu sferach komunikacji firmowej.

• Stosujemy wirtualne spotkania w miejsce tradycyjnych, gdzie często trzeba długo i daleko jechać. Oszczędzamy paliwo i czas.
• Stosujemy elektroniczny obieg dokumentów
• Wystawiamy i przyjmujemy elektroniczne faktury
• Stosujemy wirtualne platformy do wymiany wiedzy, zamieszczamy tam m.in. przydatne instrukcje w postaci pigułek wiedzy, które są dostępne poprzez urządzenia mobilne.
• Korzystamy także ze szkoleń e-learningowych i m-learningowych, redukując koszty dojazdu i czas.
• Komunikujemy się z klientami i dostawcami w formie elektronicznej.

7. URZĄDZENIA
   W tym miejscu warto zauważyć, aby przy podejmowaniu decyzji o zakupie urządzeń zawsze brać pod uwagę długoterminowe koszty i eko-koszty eksploatacji.

• Kierujemy się klasą energetyczną przy zakupie urządzeń elektrycznych.
• Korzystamy z funkcji EKO w sprzętach
• Wykorzystujemy sprawnie działające podzespoły niesprawnych sprzętów do ponownego wykorzystania
• Przy urządzeniach wykorzystujemy jednominutowe lekcje i opisy, ograniczające popełnianie błędów w ich użytkowaniu, jak również redukujące awaryjność.
• Wykorzystujemy tonery z możliwością ponownego napełnienia.
• Nie kupujemy drukarek bez opcji Duplex (druku dwustronnego).

8. ZARZĄDZANIE
   Wszelkie działania opisane powyżej zyskają podatny grunt oraz właściwy priorytet jeśli osoby zarządzające organizacją nadadzą im właściwą rangę. Biorąc pod uwagę logikę i prostotę treści, które niosą za sobą szkolenia pro-ekologiczne – warto aby w firmie takim wdrożeniem i podstawowym szkoleniem zajmowała się wyznaczona osoba.

• Podejmujemy działania szkoleniowe i uświadamiające w zakresie eko-wrażliwości.
• Każdy pracownik jest odpowiednio wdrażany do pracy – otrzymuje podczas wprowadzenia porcje wiedzy na temat ekologicznych zachowań oraz jest przestrzegany przed eko-marnotrawstwem.
• Wykorzystujemy systemy eko-sugestii do wdrażania nowych, kreatywnych rozwiązań pochodzące od współpracowników.
• Mamy przyjętą i ogłoszoną polityke pro-środowiskową firmy. Dbamy by była znana wszystkim, żywa i doskonalona.

 

 

*Źródło: „Polacy i ekologia” – Badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski, Ministerstwo Środowiska

** Źródło: Badania IPSOS i Lexmark na grupie 6601 osób.

***Autorska systematyka eko-marnotrawstwa wg PROFES

 

Artykuł ukazał się w Kwartalniku Kaizen nr. 3 [16] /2015 

PROFES posiada w ofercie bogaty wybór szkoleń oraz działań doradczych wspierających wdrożenie proekologicznych i jednocześnie pro oszczędnościowych standardów pracy.