Ludzie, miejsce i ekologia – garść inspiracji.
W dofinansowaniu rozwoju Polski z funduszy europejskich na lata 2014-2020 ekologia jest jednym z priorytetów, zarówno w zakresie wdrażania niskoemisyjnych technologii, jak też w zakresie budowania świadomości ekologicznej poprzez edukację. Jeżeli firma chce konsekwentnie eliminować marnotrawstwo z codziennych aktywności i procesów – a przez to być bardziej konkurencyjnym, nowoczesnym i przyjaznym otoczeniu organizmem –nie może nie dostrzec potencjału doskonalenia jaki kryje się w ekologicznym podejściu do zarządzania.
Polacy deklarują wysoką świadomość ekologiczną – ponad 84% uważa, że poprzez swoje indywidualne działania ma wpływ na stan zasobów naturalnych. Jednocześnie jednak 56% z badanych w ogóle nie zastanawia nad tym, czy to co robi w codziennym życiu ma wpływ na środowisko…*
DLACZEGO EKO?
Możemy funkcjonować proekologicznie, zapewniając zrównoważony rozwój sobie, firmie w której pracujemy, jak i środowisku, w którym żyjemy. Wymaga to jednak pewnego wysiłku – bycia konsekwentnym i systematycznym, wyrobienia w sobie wrażliwości ekologicznej. Część wspierających ekologiczne nastawienie rozwiązań można wdrożyć bezkosztowo, niektóre wymagają początkowej inwestycji. Problem przeskoczenia początkowej inwestycji finansowej może zniknąć, a przynajmniej znacznie zmaleć dzięki funduszom.
Są jednak tacy, którzy już mają szczęście pracować bądź mieszkać w niezwykle ekologicznym otoczeniu, dzięki któremu człowiek zaraża się ideą, w pewnym sensie przy okazji. Mowa o ekologicznych biurowcach, pasywnych domach i miastach.
Warto pomyśleć o wdrożeniu zielonych technologii we własnym biurze, ponieważ z pewnością przyczyni się to do redukcji kosztów funkcjonowania, a także w szybki sposób zwiększy świadomość pracowników. Potem już tylko krok do oddolnych inicjatyw pracowniczych.
DOŚĆ TEORII – WIĘCEJ PRAKTYKI
Oto co robią najlepsi – liderzy we wdrażaniu zielonych i inteligentnych rozwiązań na rzecz ekologicznego biura i miejsca pracy. Jak działają naprawdę zrównoważone biura? Wykorzystanie tylko ekologicznych materiałów do konstrukcji i wykończenia wnętrz jest oczywistością. Wrażenie robią nowoczesne rozwiązania technologiczne sprzyjające eko-pracy.
- ENERGIA
Dzięki systemom fotowoltaicznym wykorzystują energię słoneczną oraz gruntowe pompy ciepła do wytwarzania własnej energii – oznacza to, że w budynku nie stosuje się paliw kopalnych. Budynki są w pełni samowystarczalne, jeśli chodzi o ogrzewanie i chłodzenie.
- OŚWIETLENIE
Inteligentne technologie kontrolują warunki oświetleniowe i w miarę potrzeby same uruchamiają sztuczne oświetlenie. Często w takich obiektach stosuje się czujki zapalające światło – czasowe, zmierzchowe, ruchu. Wykorzystuje się energooszczędne oświetlenie ledowe.
- OGRZEWANIE I WENTYLACJA
Pomieszczenia wyposażone są w czujniki, które wykrywają liczbę znajdujących się w nich osób i automatycznie dostosowują poziom ogrzewania oraz wentylacji.
- WODA
Woda deszczowa jest zbierana i przechowywana w specjalnych zbiornikach, najczęściej podziemnych, gdzie podlega uzdatnieniu, dzięki czemu nadaje się do picia.
- ŚCIEKI
Ścieki są oczyszczane i ponownie wykorzystywane do spłukiwania toalet. Instaluje się także urządzenia i armaturę sanitarną z funkcjami oszczędzania wody (np. perlatory, spłuczki dwufazowe).
- KSZTAŁT
Kształty elewacji również mają znaczenie. Dzięki smukłości oraz specjalnym załamaniom mogą przekierowywać napływające powietrze do turbin, które produkują kolejne zasoby energii.
- ŻALUZJE
Często specjalne ruchome elementy elewacji lub zamontowane żaluzje ograniczają napór wiatru i zimna, dzięki czemu pomieszczenia można wietrzyć przez większość roku bez strat ciepła. Elewacje, najbardziej wystawione na operowanie promieni słonecznych, są osłonięte specjalnymi panelami ochronnymi. Niektóre z nich działają jak okulary przeciwsłoneczne, ograniczając dopływ światła.
- ELEWACJE
Na elewacjach bywają zamontowane poduszki wypełnione parą wodną, co bardzo ogranicza nagrzewanie się ścian zewnętrznych.
- ROWERY
W podziemiach budynków zlokalizowane są ogrzewane ekologicznym ciepłem parkingi dla rowerów. Jest to ważne, ponieważ w ekologicznych biurowcach mają pracować ekologiczni pracownicy, którzy często wybierają jako środek lokomocji komunikację miejską i rower.
- OGRODY
Na dachach, obok baterii słonecznych zaaranżowane są ogrody, do podlewania których wykorzystywana jest woda deszczowa gromadzona w specjalnych zbiornikach.
NAJWAŻNIEJSZE JEST PODEJŚCIE
Niewątpliwie ludziom, którzy pracują w takim otoczeniu udziela się proekologiczne nastawienie. Jeśli do rozwiązań po stronie techniki i inteligencji samego obiektu dołożymy naszą wrażliwość ekologiczną, wówczas eliminacja eko-marnotrawstwa nabierze tempa i pozostanie przyjemna czynność – policzenie oszczędności. Jednak postawę, podejście ludzi należy wspierać, motywować. Powstaje więc pytanie: jakie pozytywne eko-zachowania zasługują na uwagę i upowszechnianie? Oto 10 najważniejszych:
- ENERGIA
Niepotrzebnie zużyta energia jest podstawowym eko-marnotrawstwem. Wszelkie eko-zachowania pracowników w tym zakresie przekładają się wprost na oszczędności. Dodatkowo umiejętne obchodzenie się z energią ma podstawowy wpływ na nasze zdrowie (np. klimatyzacja, ogrzewanie, oświetlenie).
- Wyłączamy sprzęt po zakończonej pracy.
- Do zagotowania wody w czajniku nalewamy tylko taką jej ilość, która zużyjemy (nie gotujemy wiele razy tej samej wody).
- Gasimy światło w miejscach gdzie nie jest ono potrzebne.
- Stosujemy jednoznaczne opisy włączników gdy znajdują się one na zewnątrz pomieszczeń, których dotyczą (w celu unikania zbędnie zapalonego światła w pomieszczeniu).
- Nie nadużywamy ogrzewania, nie nadużywamy klimatyzacji (również w trosce o własne zdrowie).
- Zimą – zamiast otwierać okna z powodu gorąca – regulujemy ogrzewanie, w przypadku systemów automatycznych – zgłaszamy potrzebę zmiany ustawień / termoregulacji.
- WODA
Tutaj znów możemy łatwo policzyć oszczędności. Wystarczy, że do prostych rozwiązań technicznych dodamy odrobinę wrażliwości ekologicznej personelu.
- Dokręcamy krany. Nie lekceważymy nieszczelności, wycieków – natychmiast je zgłaszamy.
- Korzystamy z ekologicznych myjni dla aut służbowych, np. parowych, które do umycia samochodu wykorzystują 4 litry wody zamiast 100 litrów.
- Program w zmywarkach dostosowujemy do potrzeb. W biurach, gdzie myje się głównie filiżanki wystarczy najkrótszy – ekologiczny.
- Wykorzystujemy obydwa przyciski w spłuczkach dwufazowych – w zależności od potrzeb
- Nie nadużywamy środków czystości, np. do umycia rąk wystarczy jedna doza mydła w płynie.
- POWIETRZE
W tym zakresie nie policzymy wprost oszczędności. Nie sposób jednak nie dostrzegać przełożenia jakie dbałość o powietrze ma na nasze zdrowie i wydajność pracy. Np. w obecności roślin nasza produktywność wzrasta, co więcej, zmniejsza się liczba popełnianych błędów.
- Serwisujemy regularnie urządzenia klimatyzujące i wentylujące.
- Naturalnie wietrzymy pomieszczenia zamiast używać chemicznych odświeżaczy powietrza
- Pracujemy w towarzystwie roślin
- O ile to możliwe, dojeżdżamy do pracy rowerem
- PAPIER
Jest największym biurowym marnotrawstwem. Liczba stron drukowanych w biurach to średnio 31 str./na osobę/na dzień. Liczba stron drukowanych niepotrzebnie to 7 str./na osobę/na dzień. 53% pracowników uważa, że dużo stron jest zbędnie drukowanych, a 23% wini siebie za błędne wydruki**! Tak więc, statystyki są bolesne. Warto temu przeciwdziałać, tak więc:
- Drukujemy dwustronnie. Drivery drukarek mają domyślnie ustawioną opcję druku dwustronnego.
- Formaty dokumentów powstają z myślą o eko-oszczędzaniu, np. wąskie marginesy, wąskie interlinie, optymalna dla wzroku, ale nie za duża wielkość czcionki.
- Przekazujemy sobie dokumenty w wersji elektronicznej. Tak też nanosimy poprawki i zmiany.
- Stosujemy jednominutowe lekcje przy drukarkach aby ograniczyć ilość błędnych wydruków i kopii.
- Jeśli korzystamy z faxu, to w wersji elektronicznej
- Adresujemy bezpośrednio na kopertach – nie stosujemy etykiet.
- Odzyskujemy makulaturę. Najlepiej jak każdy pracownik biura posiada przy biurku kosz na makulaturę.
- Wykorzystujemy ekologiczny papier do wydruków. Albo wykonany z makulatury, albo pochodzące ze specjalnych upraw – szybko rosnących roślin. Papier powinien być wyprodukowany nowoczesnymi metodami bezchlorkowymi.
- ODPADY
Tutaj oszczędności finansowe również częściowo można policzyć. Uporządkowanie zapasów wraz z zastosowaniem elastycznego systemu kanban zwykle powoduje odmrożenie kapitału zamkniętego w zawyżonych stanach magazynowych. Sortowanie odpadów buduje świadomość ekologiczną i integruje wokół wspólnych wartości. Poza tym, nie możemy zapomnieć o przepisach i wymogach prawnych w tym zakresie.
- Unikamy kupowania i używania produktów jednorazowych (plastikowych, aluminiowych): naczyń, kubków, ręczników
- Używamy torby wielokrotnego użytku, np. płócienne
- Stosujemy pojemniki do segregowania odpadów – nie wrzucamy wszystkiego do jednego kosza.
- Oddajemy do recyklingu zużyty sprzęt elektroniczny.
- Nie wyrzucamy niepotrzebnych, a jeszcze użytecznych mebli i sprzętu. Sprzedajemy je lub oddajemy komuś, kto zrobi z nich użytek.
- Stosujemy system kanban do zarządzania zapasami.
- WYKORZYSTANIE TECHNOLOGII
Wykorzystanie nowych technologii informatycznych w służbie ekologii jest nie tylko przejawem nowoczesności. Prowadząc procesy przez wirtualny świat oszczędzamy pieniądze, czas i dodatkowo zyskujemy poprawę w wielu sferach komunikacji firmowej.
- Stosujemy wirtualne spotkania w miejsce tradycyjnych, gdzie często trzeba długo i daleko jechać. Oszczędzamy paliwo i czas.
- Stosujemy elektroniczny obieg dokumentów
- Wystawiamy i przyjmujemy elektroniczne faktury
- Stosujemy wirtualne platformy do wymiany wiedzy, zamieszczamy tam m.in. przydatne instrukcje w postaci pigułek wiedzy, które są dostępne poprzez urządzenia mobilne.
- Korzystamy także ze szkoleń e-learningowych i m-learningowych, redukując koszty dojazdu i czas.
- Komunikujemy się z klientami i dostawcami w formie elektronicznej.
- URZĄDZENIA
W tym miejscu warto zauważyć, aby przy podejmowaniu decyzji o zakupie urządzeń zawsze brać pod uwagę długoterminowe koszty i eko-koszty eksploatacji.
- Kierujemy się klasą energetyczną przy zakupie urządzeń elektrycznych.
- Korzystamy z funkcji EKO w sprzętach
- Wykorzystujemy sprawnie działające podzespoły niesprawnych sprzętów do ponownego wykorzystania
- Przy urządzeniach wykorzystujemy jednominutowe lekcje i opisy, ograniczające popełnianie błędów w ich użytkowaniu, jak również redukujące awaryjność.
- Wykorzystujemy tonery z możliwością ponownego napełnienia.
- Nie kupujemy drukarek bez opcji Duplex (druku dwustronnego).
- ZARZĄDZANIE
Wszelkie działania opisane powyżej zyskają podatny grunt oraz właściwy priorytet jeśli osoby zarządzające organizacją nadadzą im właściwą rangę. Biorąc pod uwagę logikę i prostotę treści, które niosą za sobą szkolenia pro-ekologiczne – warto aby w firmie takim wdrożeniem i podstawowym szkoleniem zajmowała się wyznaczona osoba.
- Podejmujemy działania szkoleniowe i uświadamiające w zakresie eko-wrażliwości.
- Każdy pracownik jest odpowiednio wdrażany do pracy – otrzymuje podczas wprowadzenia porcje wiedzy na temat ekologicznych zachowań oraz jest przestrzegany przed eko-marnotrawstwem.
- Wykorzystujemy systemy eko-sugestii do wdrażania nowych, kreatywnych rozwiązań pochodzące od współpracowników.
- Mamy przyjętą i ogłoszoną polityke pro-środowiskową firmy. Dbamy by była znana wszystkim, żywa i doskonalona.
*Źródło: „Polacy i ekologia” – Badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski, Ministerstwo Środowiska
** Źródło: Badania IPSOS i Lexmark na grupie 6601 osób.
***Autorska systematyka eko-marnotrawstwa wg PROFES
Artykuł ukazał się w Kwartalniku Kaizen nr. 3 [16] /2015
PROFES posiada w ofercie bogaty wybór szkoleń oraz działań doradczych wspierających wdrożenie proekologicznych i jednocześnie pro oszczędnościowych standardów pracy.
